Chipego na Pendo- Ifibusa ifisuma
Ruth Odondi
Rob Owen

Natukumanye Chipego.
Chipego ali ne myaka 10 elyo ali mu geledi 5 pe sukulu lya mu mushi mu myabo. Chipego lyonse ala pasa namabala wanu mu class yakwe. Bushe achita shani ichi? Abanakwe asambilila nabo bala ipushanya, "Alichenjela ukubelenga noku lemba. Achita shani ifi?" Abanakwe balatontonkanya. Chipego efyo abebele ukuti ni pa mulandu wakuti alabelenga saana amabuku ayengi. Lilya bena baleposa inshita mukwikala fye ukwabula ukuchita nangu chimo, ena  ala bomfya ilya inshita mukubelenga.

1

Limo limo Chipego afola K80.00 chila mulungu, iyi ni indalama yakwe  fye iya kubomfya kufyo alefwaya. Ala bomfya iyi ndalama mu kushita mabuku ayo aya shili yapya mwituka lya mabuku mu mushi wabo.

2

Natukumanye Pendo, ing'ombe ya mukaka. Iyi in'gombe ila fyuma umukaka ukuchila na pali  ba lita abali 20 chila bushiku. Ba wishi Chipego bala shitisha uyu umukaka. Ing'ombe ilakabila ifyakulya na menshi  na  munshita imbi ila kabila
ukulyako inchani mu panga. Kanshi chila bushiku panuma yama sambililo, Chipego alafwako ulupwa lwakwe muli uyu mulimo. Bawishi bala mupelako indalama nga malipilo ya uyu mulimo.
Kanshi ee ishi ndalama abomfya ukushita amabuku chila mulungu.

3

Icha kubalilapo Chipego alapela Pendo ama carrots. Chila bushiku Pendo alya ama carrots ayali cine konse konse(8).  Kabili chilabushiku Chipego ala nukula ama carrots mwibala lya ba wishi ilya umusalu, aya kukumana fye pa bushiku bumo. Kuti mwaesha ukusanga? Ni yanga ama carrots Pendo alya chila mulungu? Mwalasanga ukuti Pendo alya ama carrots 56 chila mulungu.

4

Ukufuma apo, Chipego alatwala Pendo mukulya icani mu panga. Bawishi bala muchenjesha ukuti afwile aba uwailuka ne nshita no kumona ukuti tafwilie apela Pendo inshita yakulya iyi taichilile ba 3 quarter ba nsa imo.
Pendo ilingi atampa ukulya ichani inshita nga yafika 14:15 hrs pakuti Chipego ayi bwekeshamo kwitanga pa 15 hrs. Munshita ya pepo, ilyo kufita bwangu, Chipego ala leka Pendo ayamba bwangu ukulya ichani ne nshita ya 13:30 hrs

5

Ichikonkapo, Chipego ala pela Pendo amenshi. Ukwabula amenshi, Pendo teti apange umukaka nangu Chipego enga mupela ichani ichingi saana. Chipego ala tapa amenshi mu fikunkubiti fya menshi pa chishima icha chikumbawile pantu twakaba menshi mupepi.

6

Elyo kabili Chipego ala twala Pendo kuli ba wishi
mukulya 12kg yamataba chilabushiku. Chipego asanga ukuti chila mulungu iyi in'gombe ilya ama kg ayenga fika nakuli 90. Chila isaka ilya mataba lishitwa pali K39.00 Chipego asanga indalama shiposwapo chila bushiku. Pakubala asanga ukuti  pama saka ayali 7 elyo isaka limo ni K40.00 pamo yamupela K280.00. Elyo afumyamo K7.00 pamo yashala K273.00, Kanshi pa mweshi indalama yonse kuti yafika kuli K1000.00 ee Chipego. Bushe nalungama?

7

Ba wishi Chipego ba lakama umukaka chila bushiku imikwibili. Pendo ala panga 24 litres chilabushiku emukuti 12 litres chila nshita bakamako. Limo limo Chipego ala fwako ukukama umukaka nomba tenchitu chayanguka. Bushiku bumo, ayamba ukutontokanya eka,'' nka kwata ing'ombe shandi elyo mfwile ukulaikamina umukaka ne mwine''.

8

Bawishi baletwilila umukaka ukufumya muli baketi iyi kalamba noku twala mu tunono nangula utubotolo twa ma 1 litre. Elyo nomba balashitisha  K8.00 pa ka botolo ka 1 litre. Ubushiku bumo mu mulungu, Chipego naba wishi balapela 25 litres ya mukaka pa sukulu ya mumushi mukwafilishako ukulisha abana pa sukulu. Chila mwana asenda 1 quarter ya 1 litre. Kanshi chapilibula ukuti  bana abali 100 abalapoka umukaka pa bushiku ubu.

9

Pali chila litre yamuka yashitishiwa, ba wishi Chipego ba lapela Pendo 50 ngwee. Ndemona shaumfwika nge shinono indalama nomba nga chakuti ba wishi balashitisha 24 litres chilabushiku twalasanga indalama yafika kushingi. Bushe kuti mwaesha ukusanga?
Chipego alasunga indalama shakwe paka na pa Chibelushi(Saturday) ilyo aya kwituka lya ma buku. Ibuku limo lishitishiwa na K10.00, kanshi chila mulungu, Chipego kuti ashitako amabuku aya nono.

10

Chipego nawo alitemwa ukunwa umukaka uufuma kuli Pendo. Bawishi balanda ukuti umukaka ulafwa abantu ukukwata amafupa na meeno ayakosa saana pakuti umuntu aba uwashipa kabili uwa bumi.

11

Chipego talaba ukutotela Pendo pa pela ya chilabushiku. Ala lambula Pendo ne chilambu ichakumupela ama carrots nayambi nangu amabula ya spinach ayo asanga mumbali ye bala. "Natotela Pendo uli munandi umusuma saana pali bonse. Ni kumulandu obe echalenga ukuti mbe uwakosa, uwabumi elyo uwachenjela. Nga te iwe, ine nga teti kwanishe ukushita amabuku aya ngafwilisha ukuchita bwino mu masambililo yandi no kuchila bonse abanandi mu class yandi"

12
You are free to download, copy, translate or adapt this story and use the illustrations as long as you attribute in the following way:
Chipego na Pendo- Ifibusa ifisuma
Author - Ruth Odondi
Adaptation - Caroline Chimba
Illustration - Rob Owen
Language - IciBemba
Level - Read aloud