Kopana le Ndalo. O na le dilemo tse 10 mme o bala Kereiti ya 5 sekolong sa motseng. Ka mehla Ndalo o hlaba dintlha tse hodimo tlelaseng ya hae. "Sephiri sa hae ke eng?" baithuti ka yena ba a ipotsa.

"O tjhatsi ha a bala le ha a ngola! O etsa jwang?" ba ipotsa. Ndalo o ba bolella hore ke hobane a bala dibuka tse ngata. Ha ba senya nako ya bona ba sa etse letho, nako eo yena a sa etseng letho, o e sebedisa ho bala.

Ka nako e nngwe Ndalo o amohela R80 ka beke e le tjhelete ya kheri. Boholo ba tjhelete ya kheri, o e sebedisa ho reka dibuka tse sebedisitsweng lebenkeleng la dibuka tse sebedisitsweng la motseng wa habo.

Jwale, Ndalo o fumana jwang tjhelete ya kheri ho reka dibuka tsena? Tswela pele ho bala o sibolle.

Kopana le Pendo, kgomo ya lapa e hangwang. O ntsha lebese le ka hodima dilitara tse 20 ka letsatsi. Ntata Ndalo o rekisa lebese lena.

Kgomo e hloka dijo le metsi, le nako ya ho fula naheng. Kahoo tsatsi le leng le le leng mora sekolo, Ndalo o thusa ka mosebetsi ona. Ntata Ndalo o mo fa tjhelete ya kheri bakeng sa mosebetsi o a o etsang. Ke tjhelete eo Ndalo a e bolokang ho reka dibuka beke ka beke.

Sa pele, Ndalo o neha Pendo seshoba sa dihwete. Ka letsatsi o mo neha dihwete tse 8 hantle. Tsatsi le leng le le leng o ntsha dihwete tse lekaneng letsatsi tshingwaneng ya ntatae ya meroho.

Le wena o ka bala. O tla fumana hore Pendo o batla a ja dihwete tse 60 ka beke! Na o ka bolela hore hantle ke tse kae?

Ka mora moo Ndalo o isa Pendo ho ya fula masimong. Ntatae o mo hlokomedisa ho sheba nako hore a se ke a neha Pendo nako ya ho feta dikotara tse tharo tsa hora ho fula.

Ka tlwaelo Pendo o qala ho fula ka kotara mora hora ya bobedi, hore Ndalo a mo kgutlisetse lesakeng la ho hamela ka hora ya 3. Mariha ha ho fifala ka pela, Ndalo a ka qala ho mo fudisa e sa le pelenyana, mohlomong ha nako e le halofo ka mora hora ya pele.

Ho latelang, Ndalo o neha Pendo metsi. Ntle le metsi Pendo a ka se ntshe lebese le ha Ndalo a ka mo fepa hakaakang! Ndalo o lata dibakete tsa metsi pompong ya motse hobane ha ho na e nngwe haufinyana.

Senwelo sa Pendo se tshela dilitara tse 30 tsa metsi. Bakete ya Ndalo e tshela dilitara tse 5 fela. Kahoo ho tlatsa senwelo Ndalo o tlameha ho nka maeto a mangatanyana. Na o ka bala hore o tlameha ho nka maeto a makae?

Jwale, Ndalo o isa Pendo ho Ntatae ho fumana 12kg ya mokotla wa poone. Ndalo a bala "Hona e ka ba 90 kg ya poone ka beke."

Mokotla ka mong o ja R39. Ndalo o bala hore ditjeho tsa poone ka beke ke bokae. Sa pele o bala ditjeho tsa mekotla e 7 ka R40 mokotla ka mong, e etsa R280. Ebe o tlosa R7 ho fumana R273. Ndalo o a lekanyetsa. "E ka hodimo ha R1000  (diranta tse sekete) ka kgwedi!" Na o nepile?

Ntata Ndalo o hama Pendo habedi ka letsatsi. O ntsha dilitara tsa lebese tse ka bang 24 ka letsatsi, ke ho re dilitara tse ka bang 12 nakong eo a hangwang.

Ka nako e nngwe Ndalo o thusa ka ho hama, empa ha ho bonolo jwalo ka ha ho shebahala. "Ka tsatsi le leng," ke yena eo a nahana, "ke tla ba le dikgomo tsa ka mme ke tla tlameha ho di hama ka bonna."

Ntatae o tshela lebese le hara bakete e kgolo dikaneng tse nyenyane tsa dilitara tse pedi kapa dibotlolo tsa litara e le nngwe. Ebe o rekisa lebese ka R8 litara.

Ha nngwe ka beke ntata Ndalo o fana ka dilitara tse 25 tsa lebese sekiming sa phepo ya bana ba sekolo. Ngwana ka mong o fumana kotara ya litara ya lebese lena. Seo se bolela hore bana ba 100 ba fumana lebese tsatsing leo.

Bakeng sa litara ka nngwe e rekisitsweng, ntata Ndalo o mo neha 50c. Ha e shebahale e le ngata, empa ha Ntatae a rekisa dilitara tse 24 ka letsatsi, ha e kopana e etsa nthonyana e bonahalang! Na o ka bolela hore ke bokae?

Ndalo o boloka tjhelete ya hae ka hloko ho fihla Moqebelo, ha a nka leeto ho ya lebenkeleng la dibuka la motseng. Buka ka nngwe ha e ke e feta R10, ka hoo ha beke e le ntle, a ka reka tse malwanyana.

Hape Ndalo o rata le ho nwa lebese la Pendo. Ntatae o re lebese le thusa ho haha masapo le meno a tiileng mme le etsa hore motho a shahle a be a phele hantle.

Kahoo ka ho nwa lebese le ho ja meroho e mengata e tswang tshingwaneng ya ntatae ya meroho, Ndalo o shahlile ebile o phetse hantle. Ha a atise ho kula ebile ha a bolawe ke tlala.

Ndalo ha a lebale ho leboha Pendo pheletsong ya letsatsi ka leng. O mo leboha ka dihwete tse ding hape le ka makgapetla a sepinatjhe ao a a fumanang a sabaletse tshingwaneng.

"Ke a leboha Pendo o motswalle wa ka wa sebele! Ke ka baka la hao ke le shahlileng, ke phetse hantle ebile ke le bohlale! Ha e ne e se ka wena nka be ke sa kgone ho reka dibuka tsena tseo ke di balang, tse nthusang hore ke be matwetwe ka mehla tlelaseng ya ka."