Ukubika ngokuqinteliswa kwamakhambo
African Storybook
Khanyisa Masemola
Le yindlu yokurhatjhela isiTudiyo somRhatjho i-RX esisesibhedlela sabantwana i-Red Cross Children’s Hospital e-Cape Town.
-
Isitetjhi somrhatjho i-RX esisetjenziswa bantwana begodu senzelwe abantwana. Esikhathini esinengi barhatjha basesitudiyo esibhedlela.
-
Kodwana ngesikhathi sokuqinteliswa kwamakhambo, isitudiyo sabe sivaliwe.
1
Lo ngu-Akhona. Umbikiindaba womrhatjho i-RX.
-
Ngesikhathi sokuqinteliswa kwamakhambo, u-Akhona wabhalelwa kugadangisa ihlelo lakhe kustudiyo i-RX.
-
Ehlelweni lakhe lomrhatjho, u-Akhona uhlunga abantwana mayelana nezinto ezibathintako.
-
Wabe afuna ukubika ngamalemuko wokuqinteliswa kwamakhambo emphakathini ahlala kiwo.
2
Alo ngesimanga sokuqinteliswa kwamakhambo, u-Akhona wabhalelwa kuhlunga abantu.
-
Yeke, wabawa labo abasemphakathini ahlala kiwo abanabomaliledinini ukobana bagadangise amaphimbo wabo bese bayamthumela.
-
Ngemuva kwalokho, u-Akhona wagadangisa ihlelo lakhe asekhaya ngokusebenzisa umaliledinini wakhe.
-
Nasi eminye yemilayezo ayitholako.
3
Umlayezo obuya kuTitjhere uThuli:
-
“Ngihlulukele abafundi bami khulu! Nginesiqhema seWhatsApp nababelethi, lapha ngibathumela khona umsebenzi.
-
Kodwana ngifundisa endaweni yabantu abatlhagako begodu ingasi boke ababelethi bayakghona ukungena ethungelelwaneni. Lokhu kusitjhijilo tle.”
4
Umlayezo kaRiaz:
-
“Mina ngihlukumezeke khulu ngepilo yami. Esikhathini esinengi abantu abanokukhubazeka banamasotja abogabogako ehlelweni lomzimba wabo.
-
Njengombana ngihlezi esitulweni samavilo, angeze ngakghona ukunande ngihlamba izandla zami kanengi, kodwana umndeni wami ungisiza khulu. Wenza isiqiniseko sokobana ngihlala nginaso isihlwengisi.”
5
Umlayezo kaKhethiwe:
-
“Ekhaya simndeni omkhulu tle! Begodu hlangana nathi kunabasebenzi abaqakathekileko, kodwana abahlali nathi njenganje.
-
Koke esihlala sikwenza kubabeka emthandazweni sibathandazele ukobana baphephe nathi siphephe.”
6
Umlayezo kaGogo uGabbie:
-
“Mina angisuye utitjhere, kodwana njenganje kufanele ngifundise abantwana ababili ekhaya. Bobabili abantwana laba bafuna itjhejo elifanako.
-
Yeke, ubujamo obusekhaya bungenza ngibe negandeleleko lomkhumbulo. Ngetjhudu-ke sine-WiFi engapheliko.”
7
Umlayezo kaBuhle:
-
“Mina ukuqinteliswa kwamakhambo akhange kungithinte ngombana ngihlala ngisekhaya. Ngiphuma kwaphela nangiya esikolweni nalokha nangiya esondweni.
-
Ukuqinteliswa kwamakhambo kungithinte nje ngokuthi umoya ohlwengekileko engiwutholako ngiloyo osejardeni.”
8
Umlayezo kaLwazi:
-
“Umraro omkhulu obe khona kube yindaba yesikolo. Khabe ngijayele ukuba notitjhere ojama phambi kwami angifundise angihlathululele koke.
-
Kubudisana nokho ukulalela umaliledinini namkha ukubukela ividiyo katitjhere nakafundisako.”
9
U-Akhona ukhetha eminye imilayezo ukobana ayisebenzise ehlelweni lakhe. Ngemuva kwalokho ugadangisa ihlelo lakhe.
-
“Lotjhani, ngu-Akhona, nginibikela bona ngisekumbeni yami yokulala. Kungenzeka umdumo namatjhada angazwakali kuhle!
-
Namhlanjesi sizakuzwa indlela ababelethi, abotitjhere nabantwana abathinteke ngayo ngokuqinteliswa kwamakhambo…”
10

Imibuzo


  1. Tlola ihlathululo yamagama la: ukutlhaga, ihlelo lokuvikela umzimba ezifeni, okungapheliko.
  2. Ngiziphi iintjhijilo uTitjhere uThuli anazo?
  3. Kubayini uRiaz atshwenyekile ngepilo yakhe?
  4. Kubayini uGogo uGabbie agandeleleke ngokomkhumbulo?
  5. Sithini isiyeleliso sakho ongasiza ngaso uTitjhere uThuli, uRiaz noGogo uGabbie?
11


Indatjana esencwadini le imayelana nemibiko yomRhatjho i-RX. Umrhatjho i-RX kusitetjhi somrhatjho wethungelelwano, wenzelwe abantwana bewusetjenziswa bantwana.
-
UmRhatjho i-RX usebenza ukusuka esibhedlela i-the Red Cross War Memorial Children’s Hospital e-Cape Town.
-
UmRhatjho i-RX usiza abantwana ukobana bacoce iindatjana ngezinto eziqakathekileko kibo.
-
Vakatjhela umRhatjho i-RX
12
Your attribution should include the following:
Title: Ukubika ngokuqinteliswa kwamakhambo
Author/s: African Storybook
Translator/s: Sponono Mahlangu
Illustrator/s: Khanyisa Masemola
Assurer/s: William Jiyana
Language: isiNdebele

© Zenex Foundation - Saide 2024

CC BY includes the following elements:
 BY   – Credit must be given to the creator