Brenda Fassie, Kgosigadi ya Pop ya Aforika
Sara Mohale
Khanyisa Masemola


Ka la 3 Ngwanatsele 1964, Motsesetoropo wa Langa, kwa Motse Kapa, go belegwe seopedi se se nang le talente ya kopelo. Leina la gagwe e ne e le Brenda Nokuzola Fassie.
-
Dimilione tsa balatedi ba gagwe ba ne ba mmitsa, ‘MmaBrr.’
-
Balelapa la gagwe ba ne ba humanegile.
-
Mmaagwe e ne e le mophepafatsi, fa rraagwe a tlhokafetse fa a le dingwaga tse pedi fela.
1
Brenda e ne e le gofejane wa bana ba le robonngwe. Mmaagwe o ne a solofetse go tshola mosimane. Fa Brenda a tsholwa, a tshwanela go nagana leina la mosetsana ka bonako.
-
Ka gore mmaagwe le ene e ne e le seopedi, a nagana go mo reelela ka seopedi sa MoAmerika se se bidiwang Brenda Lee.
2
Fa a le dingwaga di le nne, Brenda o ne a setse a opela kwa meletlong ya kereke. Mmaagwe a letsa piano fa Brenda a opelela phuthego.
-
Fa a le dingwaga di le thataro, Brenda o ne a setse a le mo setlhopheng sa ‘Tiny Tots’, a opela e bile a duelwa ke bajanala.
3
Fa a le dingwaga di le somethataro, o ne a setse a itsiwe ke diopedi tsa Motse Kapa.
-
Motlhami yo o tumileng, Koloi Lebona o ne a mo etela. O ne a kgatlhegela lentswe la gagwe le le gaisang.
-
Morago ga go fudugela Johannesburg, Brenda go ise go ye kae, ke fa a tlhamile setlhopha sa gagwe, sa ’Brenda and the Big Dudes’.
4
Setlhopha go ise go ye kae, sa tlhagisa pina e e rekilweng ka bonakonako mo Aforika Borwa, ‘Weekend Special’.
-
Balatedi ba gagwe go ralala lefatshe, bantsho le basweu, baša le bagolo, ba ne ba bonwa ba binela pina eo!
-
Pina eo e ne e itumelelwa ke bontsi, segolo bogolo go tloga ka malatsi a Labotlhano go fitlha ka Latshipi!
5
Ka ngwaga wa 1998, Brenda o ne a golagana le motlhami wa mmino, Chicco Twala. Bobedi ba tlhagisa ditlabola tsa mmino tse di rekisitseng diketekete tseo di nnileng tsa go tumatuma’, ‘Too late for Mama, ‘Memeza’, Nomakanjani’ le tse dingwe.
-
Katlego e, e ne ya latelwa ke dikabo tsa mmino mo Aforika Borwa le boditšhabatšhaba. Ma Brr jaanong o ne a tumile lefatshe ka bophara.
6
Mo Aforika Borwa, Brenda o ne a tumile moo e leng gore go ne go se na moletlo o o sa letseng nngwe ya dipina tsa gagwe.
-
‘Vulindlela’, e ne e tumile thata kwa manyalong.
-
‘Ag shame lovey’, e ne e ratwa thata ke bana, bao ba neng ba etsisa go bina le go ikgantsha ga Ma Brr.
7
Kwa dikhonsateng o ne o tla utlwa balatedi ba gagwe ba goeletsa, “Brenda, Brenda!” e le fa ba fela pelo gore o tlhagelela leng mo seraleng.
-
Balatedi ba ne ba opela ba bo ba lela fa a diragatsa. Go utlwa lentswe la gagwe, ba ne ba kgorometsana le go leka go ama naletsana ya bona! Lentswe le go bina ga gagwe tsa mo tlotlomatsa thata.
8
Ka 1990, Ma Brrr o ne a tlotlomatsa Mopresidente wa pele, Nelson Mandela, yo o neng a sa ntse a le kwa kgolegelong ka nako eo, ka go opela sebabola sa pina, ‘Black President’.
-
Pina eo e ne ya tlhola mathata le mmuso wa tlhaolele wa nako eo.
-
Seo se ne sa dira gore Brenda a simolole go opela ka isiZulu, isiXhosa le Sesotho. Balatedi ba gagwe ba ne ba itumelela seo thata.
9
Le fa Brenda a ne a fitlheletse toro ya gagwe ya go nna seopedi, o ne a tlhokafala a le monnye, a le dingwaga tse 39, ka la 9 Moranang 2004.
-
E ne e le letsatsi la khutsafalo mo Aforika Borwa. Batho ba ne ba tshositswe ke go utlwa dikgang tsa loso la gagwe. Bontsi ba leletse tatlhegelo ya mogaka wa bona.
-
O siile morwa wa gagwe fela, Bongani.
10
Morago ga loso la gagwe, balatedi ba gagwe ba ne ba ya go reka mmino wa gagwe ka bontsi.
-
Balatedi ba gagwe ba ne ba dumela gore dipina tsa gagwe di ka se tlhole di nna di teng gotlhelele.
-
Go dumelwa gore balatedi ba ga Brenda ba rekile diketekete tsa mmino wa gagwe ka nako eo.
11
Brenda o ne a tlotliwa ka sefikantswe sa setshwano sa gagwe sa bronse sa bogolo ba 1570m, kwa Newtown mo Johannesburg.
-
Gaufi le sefikantswe se, go na le setulo seo se beilweng go nna teng go gopola Kgosigadi ya Pop ya Aforika. Tlotla e nngwe ke go balelwa wa bo 17 mo go ba le 100 ba ba tlhwatlhwa go fetisa mo Aforika Borwa.
12
Brenda e ne e le sebini se se tlhwatlhwa seo se ka se lebalegeng.
-
Ke mongwe wa dinaletsana tsa Pop mo Aforika Borwa, tse di tlhotlheleditseng dibini tse dintsi mo go tsa mmino.
-
Ga jaana, baša ba lemoga le go itemogela dipina tseo di dirang gore mongwe le mongwe a rate go bina.
13

Dipotso


  1. Brenda o tsholetswe kae?
  2. Fa a le dingwaga di le nne, ke goreng ba biditse setlhopha sa gagwe ‘Tiny Tots?
  3. Mmino wa ga Brenda o ne o dira gore balatedi ba gagwe ba ikutlwe jang? Tshegetsa karabo ya gago.
  4. Mmuso wa tlhaolele o kaya eng? Kop balelapa
  5. Thala karolo ya kanelo eo o e ratileng, mme o e fe setlhogo.
14


Bukakanelo e, e tlhamilwe le go kwalwa ka Sepedi, jaaka karolo ya didiriswa tsa go buisa tsa porojeke ya 2021 ya Zenex Ulwazi Lwethu.
15
16
Your attribution should include the following:
Title: Brenda Fassie, Kgosigadi ya Pop ya Aforika
Author/s: Sara Mohale
Translator/s: Dineo Moatshe
Illustrator/s: Khanyisa Masemola
Assurer/s: Opelo Thole
Language: Setswana

© Zenex Foundation - Saide 2024

CC BY includes the following elements:
 BY   – Credit must be given to the creator