Mmantsae Moche Diale le maatla a letšatši
Thembekile Malibe
Omphemetse Patient Ramatlhatse
Sepedi
Longer paragraphs

——


Kanegelo ye e bolela ka Mmantsae Moche Diale, Moafrika Borwa wa setsebi sa tša Mahlale.
-
Mmantsae ke setsebi sa tša Fisika seo se ithutilego ka fao letšatši le tšweletšago mohlagase, le ka fao batho ba o šomišago ka gona.
1
“Barutwana, ke nyaka go le botša ka setsebi se bohlokwa sa tša Mahlale sa Moafrika Borwa,” morutiši Mpilo a realo.
-
“Motho yo o goletše motsaneng wo monnyane go la Limpopo, gomme a ba setsebi sa tša Fisika sa maemo a godimo.”
-
Morutiši a tlaleletša, “Fisika ke mohuta wa thutamahlale, yeo go yona go nago le tsebo ya mohlagase.”
2
Morutiši a tšwela pele, “Mogale wa rena wa tša mahlale wa lehono ke Mmantsae Moche Diale.”
-
“O belegetšwe nagalegaeng ya Ga-Masemola kua Limpopo. O tsene sekolong seo se bitšwago Sekobetlane Maphutha.”
-
“Go be go na le dipala tše dikgolo tša mohlagase tšeo di bego di feta motseng wa gabo. Efela motsana wa gabo o be o se na mohlagase.”
3
“Ge a sa le ngwana, o be a na le kgahlego ya mohlagase le go re o hwetšagala bjang. O be a tseba go re motho yo mongwe le yo mongwe o swanetše go ba le mohlagase wa go lekana dinyakwa tša bona.”
-
Morutiši o ile a homola lebakanyana gomme a botšiša, “Na le ka mpotša ye mengwe ya methopo ya maatla a mohlagase?”
4
“Malahla ke sedirišwa se bohlokwa. Re fiša malahla go dira mohlagase,” Nhlavu a realo.
-
“Ee, efela lefase la rena le felelwa ke malahla le methopo ye mengwe ya mohlagase yeo e sa mpshafatšwego,” morutiši a araba.
-
“Letšatši le moya ke methopo yeo e mpshafatšwago,” Sphe a tlaleletša gomme morutiši a dumela ka hlogo.
5
Morutiši a tšwela pele ka go anega, “Bonnyaneng bja gagwe, Mmantsae o be a tseba gore o nyaka go hwetša tsela yeo batho ka moka ba ka hwetšago mohlagase wa theko ya tlase, wa go hlweka go tšwa ga methopo ya go mpshafatšwa.”
-
“Sekolong o ithutetše Mmetse le Disaense tša Tlhago gape o be a rata Fisika. O be a tseba gore o nyaka go ithutela Fisika yunibesithing,” morutiši a realo.
6
“Batho ba be ba leka go mo nyamiša ka go mmotšiša ba re, ‘Na o nagana gore o ilo dira eng ka Fisika? Na e tla go thuša go hwetša mošomo?’
-
“O ile a ithutela lengwalo la Saense ka lefapheng la Thuto gore a be morutiši wa Thutamahlale. O be a na le kgahlego ya go ithuta ka methopo ya go mpshafatšwa ya mohlagase,” morutiši a realo.
7
Sphe a botšiša, “Morutiši, na bahlohleletši bao Mmantsae a bego a ba ekiša ka nako yeo e be e le bomang?”
-
“Ka nako yeo go be go na le basadi ba mmalwanyana bao ba bego ba šoma lefapheng la Fisika, kudu ba bathobaso,” morutiši a araba ka go realo.
-
“Mmantsae o šomile le banna ba boramahlale feela. Go be go se na basadi ba Maafrika Borwa bao a bego a ka ba ekiša ka nako yeo.”
8
“Ka morago ga mengwaga ye mentši a ithuta, Mmantsae o ile a ba Moprofesara wa Saense. Gabjale o ruta le go nyakišiša yunibesithing,” morutiši Mpilo a begela phapoši.
-
“Ke mohlohleletši wa baswa ba bathobaso ba basadi ka lefapheng la Saense, kudu ka go Fisika.”
-
“O dira nyakišišo ye bohlokwa,” morutiši a realo.
9
Morutiši a hlaloša, “Nyakišišo ya gagwe ke go hwetša ditsela tša go swara le go boloka mohlagase woo o tšwago letšatšing ka bontši.”
-
“Mohlagase wa go bolokwa go tšwa letšatšing o ka abelwa batho kua dinagamagaeng.”
-
“Mohlagase wa letšatši o a rekega ebile ke mothopo wa go mpshafatšwa.”
10
Morutiši a botšiša, “Na le ka mpotša gore re ra eng ge re re methopo ya mohlagase ya ‘go mpshafatšwa le ya go se mpshafatšwe?”
-
“Mohlagase wa go mpshafatšwa ke woo o sa felego, go swana le wa letšatši,” Ntando a realo.
-
“Mohlagase woo o sa mpshafatšwego ke woo o felago, go swana le wa malahla, a ka se mpshafatšwe,” Vusiwe a realo.
11
Thuto e fihla mafelelong.
-
Morutiši a fetša ka go re: “Mmantsae o eteletše pele sehlopha sa dinyakišišo seo se ithutelago ka mohlagase wa go hlweka wo o ka mpshafatšwago.
-
“Nepo ya nyakišišo ke go tšweletša ‘disele tša letšatši tšeo di ka tšeago mohlagase wo montši go tšwa letšatšing, gomme tša o fetišetša bathong’.”
12
Ge phapoši e le gare e phutha, morutiši Mpilo a re,
-
“Kganyogo ya Moprofesara Diale ke go bona basadi ba bantši ba ithutela Fisika. Ke tshepa gore bontši bja basetsana mo ba tla ithuta Saense le Mmetse!”
-
“Go bjalo le go bašemane!” morutiši a realo a myemyela.
13

——Dipotšišo


  1. Na ke ka lebaka la eng Mmantsae a bile le kganyogo ya mohlagase e sa le yo moswa?
  2. Na ‘mohlagase wa letšatši’ ke eng? Na re ka šomiša mohlagase wa letšatši go dira eng?
  3. Na Moprofesara Diale o ka lefapheng lefe la Saense? Na o dira dinyakišišo ka eng?
  4. Na ke mathata afe ao Mmantsae a kopanego le wona ge a be a leka go latela ditoro tša gagwe?
14

——Dipuku tšeo di lego mo tlhahlamanong ye


  • Andile Mji
  • Asnath Mahapa
  • Bongani Mayosi
  • Charlotte Maxeke
  • Mmantsane Moche Diale
  • Mulalo Doyoyo
  • Tebello Nyokong
  • Tshilidzi Marwala
15

——


Kanegelo ye e hlamilwe le go ngwalwa ka siSwati, e le karolo ya projeke ya Zenex Ulwazi Lwethu ya 2020 ya dipuku tša go bala.
16
Attribution CC BY
Your attribution should include the following:
Title: Mmantsae Moche Diale le maatla a letšatši
Author/s: Thembekile Malibe
Translator/s: Dikeledi Queen Shai
Illustrator/s: Omphemetse Patient Ramatlhatse
Assurer/s: Connie Makgabo
Language: Sepedi

© Zenex Foundation - Saide 2024

CC BY includes the following elements:
 BY   – Credit must be given to the creator