Zwikolo zwo vha zwo vala lwa miṅwedzi minzhi nga ṅwambo wa nyiledzo ya u tshimbila dzibadani (‘lockdown’) ya lushaka.Nyiledzo ya u tshimbila dzibadani yo itelwa u fhungudza u phaḓalala ha Covid-19.Zwikolo zwo dovha zwa vula vhege yo fhelaho. Vhaṅwe vhagudiswa vha kha ḓi vha hayani. Ngei Maxeke Primary School, ndi tshifhinga tsha ngudo ya Vhutsila kha zwa Vhutshilo.

Mudededzi Piti u khou ṱoḓa u ḓivha uri vhana vho sedzana hani na nyiledzo ya u tshimbila dzibadani.U amba na vhana vha re kiḽasini a ri, “Ndi khou ṱoḓa u pfa nga ha tshenzhelo dza vhoiwe nga tshifhinga tsha nyiledzo ya u tshimbila dzibadani.”Sello a thoma, “Khotsi anga vha tenda uri muṅwe na muṅwe u fanela u vha na maitele ane a a tevhedza ḓuvha na ḓuvha.”

“Nga zwenezwo, vho ri vusa nga matsheloni maṅwe na maṅwe u bva nga Musumbuluwo u swika nga Ḽavhuṱanu, nahone vho vha tshi ri itisa tshithu tshi vhuyedzaho u bva nga 8 nga matsheloni u swika nga 2 nga masiari,” hu amba Sello.Munya u a vhudzisa, “Zwi amba mini, ‘u ita tshithu tshi vhuyedzaho’?”“Ndi u ita tshithu tshi shumiseaho na tshi thusaho,” hu fhindula Sello.

“Ee Sello, zwo tou ralo,” hu amba Mudededzi Piti.Neo khaladzi ya Sello u a engedza, “Khotsi ashu vho ita vhungoho ha uri nyiledzo ya u tshimbila dzibadani i fana na u ya tshikoloni!”Neo uri, “Tshithu tshithihi tshe nda tshi takalela nga nyiledzo ya u tshimbila dzibadani ndi uri ro ita zwithu zwinzhi roṱhe sa muṱa.”

Munya uri, “Ndi humbula u nga ndo shumisa tshifhinga tshanga nga vhuṱali. Ndo guda nga maanḓa Dzimbalo ngauri ndi khou ṱoḓa u khwinisa maraga dzanga.Ndo ṱalela dzimuvi na u tamba nnḓa uri ndi ḓimvumvuse. Ndo dovha nda vhala uri ndi dzule dzo farakanea.Ndo ita nyonyoloso uri dzi dzule ndi na mutakalo wavhuḓi.”

Basani uri, “Malugana na nyiledzo ya u tshimbila dzibadani, ndi humbula uri ho vha na zwithu zwavhuḓi na zwi si zwavhuḓi.”“Zwithu zwavhuḓi ndi uri ndo wana tshifhinga tsha u awela, na u ṱwa na muṱa wa hashu. Ndo shumisa tshifhinga u vhala dzibugu na u vusulusa mushumo wa tshikolo,” u a ṱalutshedza.

U bvela phanḓa, “Ndo vha ndi tshi vhilaedziswa nga vhashumi vha hayani uri naa vha ḓo wana miholo yavho.Ndo vha ndi tshi ḽa mbilu nga muṱa wa hashu na vhathu vhane vha dzulela u pfuka mulayo.”Mudededzi Piti u tenda nga ṱhoho. U a zwi ḓivha uri nga tshifhinga tsha nyiledzo ya u tshimbila dzibadani zwo vha zwo leluwa u ḓipfa wo hanganea na u ḽa mbilu.

Yash uri, “Hayani ri vhathu vha rathi. Naho ndi tshi funa muṱa wa hashu, u vha navho tshifhinga tshoṱhe zwo vha zwi tshi mpengisa.U tandulula yeneyi thaidzo, Mme anga vho renga mutambo wa Monopoly. Wo vha u mutambo u re kha gwati we nda vha ndi tshi u funesa musi ndi tshi kha ḓi vha ṅwana.”

Yash u a phetha, “Vhege dzo fhiraho ndo tambesa Monopoly lune nda vho humbula u wana mushumo wa u rengisa zwifhaṱo!”Amanda u a sea nahone ari, “Zwo nthusaho uri ndi konḓelele tshifhingani tsha nyiledzo ya u tshimbila dzibadani ndi u bika na u baka. Ndo vha ndo ṱuvha tshikolo!”Vhagudiswa vhanzhi vha tenda.

Mudededzi Piti uri, “Zwi a thusa u amba na muthu ane ra mu fulufhela nga ha nḓila ine ra ḓipfa ngayo.Ṋamusi ndo pfa mihumbulo yavhuḓi ya nḓila dzine ra nga sedzana na khaedu musi vhutshilo vhu tshi konḓa.Ri ḓo bvela phanḓa u amba nga hazwo matshelo,” hu amba Mudededzi Piti musi ḓilogo i tshi lila.