Tebello Nyokong, Mutivi wa Sayense loyi a Lwaka na Mfukuzani
Nomsa Angelina De Wee
Simon Lehlohonolo Mokoena
Xitsonga
Longer paragraphs

——


Tebello Nyokong i n’wati sayense wa nkoka eAfrika-Dzonga.
-
Vutivi bya yena bya pfuna ku tshungula na ku ponisa vutomi eka mavabyi ma khombo swinene.
1
Loko a ha ri n’wana, Tebello a tshama na vakokwana va yena eLesotho. Va n’wi kurisile kahle.
-
Siku rin’we a risa tinyimpfu, ivi a ya exikolweni hi siku leri landzelaka. Hileswi a nga sungurisa xiswona xikolo.
2
Loko Tebello a risa tinyimpfu, u u vonile swiharhi na swimilana.
-
Tebello u tsakele leswi a swi vona.
-
U dyondzile swo tala hi ntumbuluko ku suka eka swimilana na swifuwo epurasini.
3
Tebello a lava ku dyondza Sayense exikolweni.
-
Va n’wi byerile leswaku a nga kali a ringeta. Va n’wi byerile leswaku ya tika swinene.
-
Va n’wi byerile leswaku Sayense i ya vafana ku nga ri vanhwanyana.
-
Eku sunguleni, u va yingiserile. Vanghana va yena exikolweni a va endla tidyondzo tin’wana.
4
Kambe Tebello yena a lava ku dyondza Sayense. A switiva ku ri a ta yi kota.
-
Emakumu, va n’wi pfumelerile ku dyondza dyondzo leyi. A tsakile naswona a swi kota swinene.
-
U sungurile ku dyondza Sayense hi malembe mambirhi loko a nga si heta Xikolo xa le Henhla.
5
Tebello u tirhile hi matimba ku kuma hinkwaswo leswi lavan’wana va swi dyondzeke.
-
A tlharihile, a tiyimiserile, na ku rhandza ku hlaya.
-
U dyondzile Sayense hinkwayo ya Xikolo xa le Henhla hi malembe mambirhi a tlhela a pasa.
6
Khemisitiri i muxaka wa Sayense ya Fizikisi. I muxaka wun’wana wa vutivi bya Sayense. A wu rhandziwa hi Tebello eka xiyenge xa Sayense.
-
Swiperimente swa Khemisitiri swi endliwa eka Laborethari ya Sayense.
-
Tebello a swi tiva ku ri u lava ku tikuma a ri eyunivhesiti ku yadyondza Khemistri!
7
Tebello u titsariserile digiri ya Sayense eYunivhesiti ya Lesotho.
-
A ri muchudeni loyi a tlharihile no tirha hi ku hiteka swinene. U tekile nkarhi wa yena a ri karhi a endla swiperimente elaborotari.
-
U kumile mbuyelo wa kahle, na ku kuma mpfuneto wa mali ku ya dyondza eKhanada.
8
Tebello a rhandza ku dyondza Sayense, kambe mbilu ya yena a yi vava ku siya vandyangu ni vanghana eAfrika.
-
U yile eKhanada hikuva a lava ku dyondza vulavisisi bya Sayense kona.
-
A lava ku va mutivi eka xiyenge xa Sayense.
9
Tebello u hlanganile na vanghana vantshwa eKhanada.
-
A va vulavula tindzimi to hambana, kambe Xinghezi xi va pfunile ku va va twana.
-
EKhanada a ku wa gamboko emadorobenikulu kufana na le titshaveni ta le Lesotho.
-
A ku helangi nkarhi loko Tebello a nga kumangi mpfuneto wa mali nakambe ku yisa tidyondzo emahlweni.
10
Leswi nga landzela, u yile eyunivhesiti eAmerika. Xikongomelo a ku ri ku endla vulavisisi bya xisayense byo lwisana na vuvabyi khombo.
-
Endzhaku ka malembe yo hlaya yo dyondza, Tebello u vuyile ekaya. A lava ku tirhisa vutivi bya yena ku pfuna vanhu eAfrika-Dzonga.
-
Tebello a titshemba.
11
Namuntlha, Tebello i Phurofesa wa Sayense, u na Laborothari ya Sayense na ku dyondzisa machudeni eyunivhesiti.
-
U lavisisa hi tindlela tintshwa ku pfuna vanhu lava nga ni vuvabyi bya khombo.
-
Ntirho wa Phurofesa Nyokong u engetela vutivi hi matshungulelo na ku ponisa vutomi bya vanhu lava nga ni mfukuzana.
12
Ntirho wa yena wu engetela vutivi eka Sayense leyi yi hi pfunaka ku lwa na mavabyi.
-
Vutomi bya yena byi kombisa nkoka wa ku titshemba na ku nga lahleli thawula.
-
Hi lava vativi va Sayense vo tala ku fana na Phurofesa Tebello Nyokong!
13

——Swivutiso


  1. Boxa matiko manharhu laha Tebello a nga dyondza kona. Ya lave eka mepe.
  2. Loko a ha ri lontsongo, xana Tebello a xiyaxiyisisa misava leyi a hanya eka yona na? Xana u swi tiva njhani?
  3. Hikwalaho ka yini va byerile Tebello leswaku a nga dyondzi Sayense? Xana wa pfumela?
14

——Tibuku leti nga eka nongokoko lowu


  • Andile Mji
  • Asnath Mahapa
  • Bongani Mayosi
  • Charlotte Maxeke
  • Mmantsane Moche Diale
  • Mulalo Doyoyo
  • Tebello Nyokong
  • Tshilidzi Marwala
15

——


Xitori lexi xi endliwile na ku tsariwa hi Xisuthu, tanihi xiphemu xa phurojeke ya switirhisiwa swo hlaya swa Zenex Ulwazi Lwethu hi 2020.
16
Attribution CC BY
Your attribution should include the following:
Title: Tebello Nyokong, Mutivi wa Sayense loyi a Lwaka na Mfukuzani
Author/s: Nomsa Angelina De Wee
Translator/s: Hlongwani Hlongwani
Illustrator/s: Simon Lehlohonolo Mokoena
Assurer/s: Arnold Mushwana, Bongani Maluleke
Language: Xitsonga

© Zenex Foundation - Saide 2024

CC BY includes the following elements:
 BY   – Credit must be given to the creator