Bongani Manyosi, Ngaka ya Pelo
Nozuko Mkizwana
Sibusiso Khumalo
Setswana
Longer paragraphs

——


Bukakanelo e, e ka ga ngaka ya Aforika Borwa yo o bidiwang Bongani Mawethu Mayosi.
-
E ne e le Rasaense yo o dirileng thibololo e e botlhokwa ka ga bolwetse jwa pelo.
1
Bongani o belegwe ka 1967 kwa Mthata, kwa Kapa Botlhaba mo Aforika Borwa.
-
O tsene sekolo kwa motsaneng wa Ngqamakhwe.
-
Mmaagwe Bongani e ne e le mooki, mme rraagwe e le ngaka.
2
Kwa gae mo bokhutlong jwa letsatsi lengwe le lengwe, batsadi ba ga Bongani ba ne ba bua ka ditiro tsa bona.
-
O ile a kgatlhegela mathata a pholo, le go thusa batho.
-
Ka go utlwa ka ditiro tsa batsadi ba gagwe Bongani o ne a kgatlhegela Disaense tsa Pholo.
3
Kwa sekolong, Bongani o ne a rata Dipalo le Disaense tsa Botshelo.
-
O ne a dira ka thata mo dirutweng tseo ka gonne o ne a batla go nna ngaka.
-
Morago ga sekolo se segolo, o ithutile kwa yunibesithing ya KwaZulu-Natal le ya Motse Kapa. E ne e le moithuti yo o gaisang.
4
Bongani o ne a fenya kabo ya go ithutela pele, kwa Yunibesithing ya Oxford kwa England.
-
O ithutile gape kwa Amerika. A boela Aforika Borwa go dira e le ngaka.
-
E ne e le ngaka e e molemo ka bonolo, a rata balwetse ba gagwe.
5
Ga go a nna sebaka ke fa a boela gape kwa moseja.
-
O ne a batla go ithutela thata ka Bongaka jwa malwetse a pelo.
-
Bongaka jwa malwetse a pelo ke serutwa sa go ithuta pelo, le malwetse a a amanang le pelo.
-
Bongani e ne e le ngaka ya pelo.
6
Ngaka Mayosi o ne a dira le babatlisisi ba bangwe ba moseja. Ba ile ba ribolola sengwe se se kgethegileng.
-
Babatlisisi ba, ba ribolotse gore ke goreng batho bangwe ba tshwarwa ke bolwetse ba pelo.
-
Thibololo eno, e ne e le botlhokwa thata mo dingakeng mo lefatsheng lotlhe.
7
Bongani a boela Aforika Borwa ka kitso e e kgethegileng ya bongaka.
-
O ne a dira le Tona ya Pholo ya naga, le go gakolola ka ga mathata a pholo a mo nageng.
-
Toro le keletso ya gagwe e ne e le go bona dinaga tsa Aforika di kgona go rarabolola mathata a tsone a pholo ka tiriso ya Saense.
8
Bongani o ne a itshepa jaaka Rasaense wa Montsho. Patlisiso ya gagwe ya go ribolola e ne e le botlhokwa go ralala lefatshe.
-
Aforika Borwa e ketekile tiro le dikatlego tsa gagwe.
-
O ne a tlotlomatswa ka kabo e e kwa godimodimo mo nageng ya Saense, e e bidiwang ‘Order of Mapungubwe.’
9
Bongani e ne e le Moporofesara wa Bongaka jwa Pelo kwa Yunibesithing ya Kapa (UCT).
-
Ka go ruta ga gagwe, o arogane kitso ya gagwe le baithuti ba gagwe.
-
O ne a tlhaloganya mathata a baithuti ba bantsi. O rotloeditse dingaka tsa baša le ba bangwe ba ba ithutelang Disaense tsa Pholo.
10
Moporofesara Mayosi o ne a tlhatlosediwa mo maemong a go nna Tlhogo ya Disaense tsa Pholo kwa UCT.
-
O ne a dira thata tiro ya gagwe. E ne e le morutabana, mmatlisisi, le moeteledipele.
-
Bongani Mayosi o gopolwa jaaka sekao se segolo mo bathong ba bantsi.
11
Go tswa sekolong sa mo motsaneng, a nna moeteledipele wa Disaense tsa Pholo, kwa yunibesithing e e kwa godimo ya Aforika Borwa.
-
A nna moitseanape wa boditšhabatšhaba wa Disaense tsa Pholo.
-
Bongani o fitlheletse go le gontsi mo botshelong, mme a ikobile.
12
Fa re ithuta ka Saense, re nagana ka Ngaka Mayosi.
-
Re ka keteka diphitlhelelo tsa gagwe, le diphitlhelelo tsa Borasaense ba bangwe ba bantsi ba Bantsho.
-
Re ka keteka gape boleng ba kitso ya Seaforika.
13

——Dipotso


  1. Ke mang yo o dirang kanelo e? Kgang e ka ga mang?
  2. Bongani o nnile le kgatlhego ya tsa pholo le Saense leng, le gone ke goreng?
  3. Bongaka jwa pelo ke eng? Ngaka ya pelo e dira eng?
  4. “Disaense tsa Pholo” ke eng? Batlisisa thata ka tiro mo Disaense tsa Pholo.
14

——Dibuka tse di mo motseletseleng o


  • Andile Mji
  • Asnath Mahapa
  • Bongani Mayosi
  • Charlotte Maxeke
  • Mmantsane Moche Diale
  • Mulalo Doyoyo
  • Tebello Nyokong
  • Tshilidzi Marwala
15

——


Kanelo e, e tlhamilwe le go kwalwa ka isiXhosa ka 2020, e le karolo ya didiriswa tsa go buisa tsa porojeke ya Zenex Ulwazi Lwethu.
16
Attribution CC BY
Your attribution should include the following:
Title: Bongani Manyosi, Ngaka ya Pelo
Author/s: Nozuko Mkizwana
Translator/s: Dineo Moatshe
Illustrator/s: Sibusiso Khumalo
Assurer/s: Opelo Thole
Language: Setswana

© Zenex Foundation - Saide 2024

CC BY includes the following elements:
 BY   – Credit must be given to the creator