Bongani Manyosi ngaka ya pelo
Nozuko Mkizwana
Sibusiso Khumalo


Buka ena e ka ha ngaka ya mona Afrika Borwa e bitswang Bongani Mawethu Mayosi.
-
E ne e le Rasaense ya ileng a sibolla tsebo ya bohlokwa ka mahloko ba pelo.
1
Bongani o tswetswe selemong sa 1967, motseng wa Mthatha, porofensing ya Eastern Cape e mona Afrika Borwa.
-
O kene sekolo motsaneng wa Ngqamakhwe.
-
Mmae e ne e le mooki, mme ntatee e le ngaka.
2
Kamora tsatsi le leng le leng la mosebetsi, batswadi ba Bongani ba ne bua ka mosebetsi wa bona.
-
O ile a ba le thahasello ka diqaka tsa tsa bophelo bo botle, le ho thuseng batho.
-
Ha a utlwa ka mosebetsi wa batswadi ba hae, o ile a ba le thahasello ho tsa Saense ya tsa Bophelo.
3
Sekolong, Bongani o ile a rata dithuto tsa Dipalo le Saense ya tsa Bophelo.
-
O ile a sebetsa ka thata dithutong tseo hobane o ne a batla ho ba ngaka.
-
Ha a qeta sekolong se phahameng, o ile a ya ithuta unibesithing ya KwaZulu-Natal le Cape Town. E ne e le moithuti ya hlwahlwa.
4
Bongani o ile a fumanqa kgau ya ho ya ntshetsa dithuto tsa hae pele unibesithing ya Oxford e Engelane.
-
O ile a boela a ya ithuta naheng ya Amerika. Yaba o kgutlela Afrika Borwa ho tlo sebetsa jwaloka ngaka.
-
E ne e le ngaka e lokileng, e mosa, e neng e rata bakudi ba yona.
5
Ka nako e kgutshwanyane, Bongani, a boela a ya mose ho mawatle hape.
-
O ne a batla ho ithuta haholwanyane ka khadioloji.
-
Khadioloji ke thuto ya tsa pelo le mahloko a amanang le yona.
-
Bongani e ne e le ngaka ya pelo.
6
Ngaka Mayosi o ne a sebetsa le bafuputsi ba babang ba mose. Ba ile ba sibolla ntho e nngwe ya bohlokwa haholo.
-
Bafuputsi bana ba ile ba sibolla hore hobaneng ha batho ba bang ba tshwarwa ke mahloko ba pelo.
-
Tshibollo ena e ne e le ya bohlokwa dingakeng lefatsheng ka bophara.
7
Bongani o kgutletse Afrika Borwa e le setsebi se nang le tsebo ya bohlokwa ya bongaka.
-
O ile a sebetsa le letona la tsa bophelo la naha, a mo fa keletso ka mathata a naha a tsa bophelo.
-
Toro ya hae e ne e le ho bona dinaha tsa Afrika di rarolla mathata a tsona a tsa bophelo ka ho sebedisa Saense.
8
Bongani o ne a itshepa jwaloka ka Rasaense wa MoAfrika. Tshibollo ya hae e ne e le ya bohlokwa lefatsheng ka bophara.
-
Afrika Borwa e ile ya keteka mosebetsi le dikatleho tsa hae.
-
O ile a tlotlwa ka kgau e hodimodimo ya Saense e bitswang Order of Mapungubwe.
9
Bongani e ne e le Moporofesara wa Mafu a Pelo Unibesithing ya Cape Town (UCT).
-
Ka ho ruta hahae, o ile a arolelana tsebo le baithuti ba hae.
-
O ne a utlwisisa mathata a baithuti ba bangata. O ile a kgothatsa dingaka tsa batjha le ba bang ba ithutang Saense ya tsa Bophelo.
10
Moporofesara Mayosi o ile a phahamisetswa ho ba Hlooho ya Saense ya tsa Bophelo UCT.
-
O ne a dula a le maphatephate mosebetsing, e ne e le titjhere, mofuputsi le moetapele.
-
Bongani Mayosi o hopolwa jwaloka mohlala o motle bathong ba bangata.
11
Ho tloha sekolong sa mahaeng, e bile moetapele ho tsa Saense ya tsa Bophelo Unibesithing e kgolo ya Afrika Borwa.
-
E bile setsebi sa matjhaba Saenseng ya tsa Bophelo.
-
Bongani o fihlelletse dikatleho tse ngata bophelong ba hae empa o ne a dula a ikokobeditse.
12
Ha re ithuta ka Saense re ka nahana
-
Ka Ngaka Mayosi.
-
Re ka keteka dikatleho tsa hae le tsa boRasaense ba bang ba Afrika.
-
Re ka kgona le ho keteka boleng ba tsebo ya Afrika.
13

Dipotso


  1. Ke mang ya bolelang pale ena? Pale ena e ka ha mang?
  2. Bongani o bile le thahasello tsa bophelo le Saense neng? Hobaneng?
  3. Ke eng Khadioloji?
  4. Batlisisa ha batsi ka mosebetsi Saenseng ya Bophelo.
14

Lenane la dibuka tse letotong lena


  • Andile Mji
  • Asnath Mahapa
  • Bongani Mayosi
  • Charlotte Maxeke
  • Mmantsane Moche Diale
  • Mulalo Doyoyo
  • Tebello Nyokong
  • Tshilidzi Marwala
15


Pale ena e qapuwe le ho ngolwa ka puo ya isiXhosa jwaloka karolo ya porojeke ya 2020 ya Zenex Ulwazi Lwethu ya dibuka tse balwang.
16
Your attribution should include the following:
Title: Bongani Manyosi ngaka ya pelo
Author/s: Nozuko Mkizwana
Translator/s: Maria Vaz
Illustrator/s: Sibusiso Khumalo
Assurer/s: Nthabiseng Tsatsi, Mathapelo Morake
Language: Sesotho (South Africa)

© Zenex Foundation - Saide 2024

CC BY includes the following elements:
 BY   – Credit must be given to the creator