Asnath Mahapa u fhufhela nṱha
Sara Lekganyane
Khanyisa Masemola
Tshivenḓa
Longer paragraphs

——


Lebo u khou ambedzana na Kapuṱeni Asnath Mahapa a tshi itela magazini wa tshikoloni tsha hawe.
-
O takala vhukuma u ṱangana na mufumakadzi wa u thoma wa muthu murema wa Afurika Tshipembe ane a fhufhisa mabufho.
-
“Ndaa Kapuṱeni Mahapa! Ri a vha ṱanganedza kha nyambedzano yashu,” ndi Lebo a tshi amba.
-
“Aa, ndo livhuwa. A nga mmbidza Asnath,” hu amba Asnath.
1
Lebo uri, “Ndi khou humbela vha mmbudze nḓila ye vha aluwa ngayo.”
-
Asnath u a fhindula, “Ndo bebwa nga 1979, Dzinguni ḽa Limpopo fhano Afrika Tshipembe.
-
Ndo alutshela fhethu hu si na bommbi dza maḓi na muḓagasi. Ro vha ri tshi shumisa khanḓela u ita mushumo wa tshikolo.”
2
Lebo a vhudzisa, “Zwino lufuno lwa mabufho na u a fhufhisa lwo thoma lini?”
-
“Musi ndi na miṅwaha ya 13, ndo thoma u vha na dzangalelo kha zwa mabufho.
-
Tshikoloni tsha u boda, ndo thoma u vhala magazini dza vhafhufhisi. Ndi he zwa thoma hone,” Asnath u a humbula.
3
“Zwino ulu lufuno lwa hulela hani?” Lebo u a vhudzisa a tshi khou ṅwala fhasi.
-
“Ndo vha ndi tshi dzulela u ḓivhudzisa uri zwi ḓa hani uri bufho, tshithu tshihulwane, tshi lemelaho, tshi kone u fhufha muyani!
-
Nda ṱoḓa u ḓivha uri zwi fhufha hani,” hu fhindula Asnath.
4
Lebo a vhudzisa, “Muthu u fanela u ita ngundo dzifhio uri a vhe mufhufhisi?”
-
Asnath u ṱalutshedza uri Dzimbalo, na Saintsi ndi ngundo dza ndeme.
-
U a engedza, “Ni gudela u fhufhisa mabufho lwa tshifhinga tshilapfu nga phanḓa ha uri ni wane ḽaisentsi ya u fhufhisa mabufho.”
5
Lebo a ri, “Dzenedzo ngudo dzi thusa nga mini mushumoni wavho?”
-
Asnath a fhindula, “U itela u fhufhisa mabufho, ni fanela u kona u ṱanganya mbalo.
-
U gudela zwa Vhuinzhiniere zwi ni gudisa nḓila ine mabufho a shuma ngayo. Vhuinzhiniere ho thewa kha Saintsi na Dzimbalo.”
6
“Vho ḓipfa hani musi vha tshi fhufhisa bufho lwa u tou thoma? Ndi a ofha u namela bufho?” ndi Lebo.
-
Asnath a ri, “Yowee Lebo! Ṱhoho yanga yo vha i tshi khou dzunguluwa. Fhedzi a tho ngo nyabwa.
-
Zwino ndi fhufhisa u ya mashangoni o fhambafhambanaho, nda guda na nga mvelele dzo fhambafhambanaho.”
7
“Ndi fulufhela uri vha a ḓiphina nga maanḓa! Zwino bufho ḽone ḽi fhufha hani?” ndi Lebo a tshi amba.
-
Asnath u a ṱalutshedza, “Muya u fhira kha phapha wa takulela bufho nṱha. Maanḓa ane a bva kha nzhini a ḽi isa phanḓa nahone ḽa kona u fhufha.”
8
“Zwi a nyanyula. Ndi thaidzo dzifhio dze vha ṱangana nadzo kha wonoyu mushumo”? Lebo u a vhudzisa.
-
“Hu na thaidzo nnzhi. Ndo vhudzwa uri ndi mupfufhi. Vha dovha vha ri mufumakadzi a nga si ite mushumo wa vhanna.
-
Vha amba na uri maṅwalwa anga a pfunzo ha ngo tea uri ndi nga vha mufhufhisi.”
9
Lebo a vhudzisa, “Vho kunda hani dzenedzo thaidzo?”
-
“Ndo lwisana na mulayo une wa hana vhathu vhapfufhi. Nda humela tshikoloni tsha vhufhufhisi nahone nda wana maraga dza nṱhesa.
-
Ndo vha ndi tshi khou itela u vha sumbedza vhukoni ha vhafumakadzi u ita wonoyu mushumo,” Asnath a tshi fhindula.
10
Lebo u tenda nga ṱhoho, Asnath u bvela phanḓa.
-
“Ndo guda uri arali wo ḓiimisela u nga si kundwe nga tshithu. Na u sa thetshelesa vhathu vhane vha ri ndi nga si zwi kone. Na uri vhafumakadzi vha nga ita tshiṅwe na tshiṅwe tshine tsha itwa nga vhanna.”
-
Lebo u ri, “Ndi ngoho yeneyo!”
11
Lebo u a vhudzisa: “Vha ḓirwa khana nga mini?”
-
Asnath a ri, “Ndo vha ndi na miṅwaha ya fumbili musi ndi tshi fanelea u vha mufhufhisi wa bufho wa mufumakadzi wa u thoma wa murema wa Afurika Tshipembe. Nahone ndo vha kha tshigwada tsha u thoma tsha u fhufhisa bufho ri vhafumakadzi fhedzi. Zwino ndi ṱuṱuwedza vhasidzana uri vha gude Saintsi.”
12
Lebo uri, “Mashudu mavhi, ro fhelelwa nga tshifhinga. Ndi a livhuha nge vha kona u amba na nṋe.
-
Vho sumbedza riṋe vhaswa uri arali ro ḓiimisela, ri nga fhufhela nṱha!”
-
Asnath a ṅwethuwa a ri, “Na nṋe ndo takalela u amba nae, Lebo.”
13

——Mbudziso


  1. Ndi vhonnyi vhathu vhavhili vhane vha khou amba kha heyi nganea nahone vha khou amba nga ha mini?
  2. Ndi ngani Lebo a tshi khou ita heyi nyambedzano?
  3. Ndi mini tshe tsha ita uri Asnath a fune u vha mufhufhisi wa mabufho?
  4. Olani bufho hune khaḽo na vha mufhufhisi.
14

——Bugu dza tsielano iyi


  • Andile Mji
  • Asnath Mahapa
  • Bongani Mayosi
  • Charlotte Maxeke
  • Mmantsane Moche Diale
  • Mulalo Doyoyo
  • Tebello Nyokong
  • Tshilidzi Marwala
15

——


Heyi bugu ya nganea yo itwa na u ṅwalwa nga Lupedi, sa tshipiḓa tsha phurodzhekthe ya Zenex Ulwazi Lwethu ya bugu dza u vhala ya 2020.
16
Attribution CC BY
Your attribution should include the following:
Title: Asnath Mahapa u fhufhela nṱha
Author/s: Sara Lekganyane
Translator/s: Tshedza Tlhako
Illustrator/s: Khanyisa Masemola
Assurer/s: Doris Manyamalala
Language: Tshivenḓa

© Zenex Foundation - Saide 2024

CC BY includes the following elements:
 BY   – Credit must be given to the creator