Mmakgabo Helen Sebidi le lefase la bokgabo
Refilwe Ramagoshi
Vusi Malindi


Kanegelo ye e bolela ka mokgabiši wa mosadi wa Mothomoso wa Afrika Borwa wa go tsebega lefaseng ka bophara.
-
Ge o nyaka go ithuta ka tša bokgabo, ithute ka Mmakgabo Helen Sebidi.
-
O belegetšwe Marapyane, Mpumalanga ka ngwaga wa 1943.
1
Ge Mmakgabo a be a gola, koko wa gagwe o ile a mo ruta go dila le go kgopha lebato le mabota ka mmu le boloko.
-
Gape o mo rutile go dira makwala le go kgabiša mabota ka boloko. A ithuta go bopa dipitša tša letsopa le go follela dipheta.
2
Koko wa gagwe, Metato, o rutile Mmakgabo go loga, go roka le go kgabiša mašela.
-
Mmakgabo o goletše lapeng la bohloki, ka gona, o ile a gapeletšega go thoma go šoma a na le mengwaga ye 16. O hudugetše Johannesburg gomme a šoma bjalo ka mothuši wa ka ntlong.
3
Ka letšatši le lengwe, Mmakgabo o ile a kgahlwa ke bokgabo bja mongmošomo wa gagwe. O ile a rekela Mmakgabo dipente tša gagwe tša mathomo tša oli.
-
Mmakgabo a tšwela pele ka go penta a nnoši.
-
Mongmošomo wa gagwe o ile a makatšwa ke go bona bokgoni bja gagwe gomme a mo hlohleletša gore a yo ithutela tša bokgabo.
4
Mmakgabo o ile a lemoga gore o swanetše go yo ithutela tša bokgabo.
-
O ile a ingwadišetša dithuto tša bokgabo kua White Studio go la Sophiatown.
-
Morutiši wa gagwe e be e le mokgabiši wa go bitšwa Keonakeefe Mohl. Yena o ile a ba mohlahli wa Mmakgabo.
5
Mmakgabo o be a rata go thala ditiragalo tša kua Marapyane, mo a goletšego gona.
-
Dithalwa tša gagwe e be e le tša basadi ba etšwa komeng goba ba hlagola mašemong.
-
O be a thala ditiragalo tša bophelo bjoo bo tlwaelegilego ka mokgwa wa go kgodiša.
6
Mmakgabo o ile a kopana le mokgabiši Bill Ainslie yo a mo hlohleleditšego go dira bokgabo bjoo bo gopolwago.
-
Bokgabo bja gona bo be bo fapana le bja go thala ka ditiragalo tša bophelo bja magaeng.
-
Mmakgabo o šomile ka maatla go itlwaetša dithalwa tša gagwe le go penta.
7
Mmakgabo o be a ruta bana bokgabo kua Katlehong Arts Centre.
-
O hlahlile bakgabiši ba bantši, mola le yena a tšwela pele ka go kaonafatša bokgabo bja gagwe.
-
O be a swara dipontšho tša bokgabo bja gagwe le bakgabiši ba bangwe ebile a rekiša mešomo ya gagwe.
8
Mošomo wa Mmakgabo o bontšha mathata a bophelo ka Afrika Borwa kudu makeišeneng le magaeng.
-
Bokgabo bja gagwe bo tšweletša ditaba tša leago le dipolotiki. Ka nako ya kgethologanyo, mošomo wa gagwe o be o bontšha matshwenyego a Bathobaso.
-
Se sengwe sa diswantšho tša gagwe tša go tuma se bitšwa ‘Tears of Africa’ (1988).
9
Dipontšho tša Mmakgabo tša bokgabo tša mathomo di bile ka 1986.
-
Mmakgabo e bile mosadi wa mothomoso wa mathomo ka Afrika Borwa wa go dira dipontšho tša mošomo wa gagwe wa bokgabo.
-
Dipontšho tše tša go atlega e be e le tša mokgwa wa bokgabo bjoo bo gopolwago bja go kgodiša. Mmakgabo o ile a tsebega ka wona mohuta wo wa bokgabo.
10
Mmakgabo o ile a hwetša thušo ya ditšhelete tša go ithuta tša Fullbright gore a yo ithuta go la Amerika.
-
Thušo ye ya ditšhelete e mo thušitše gore a oketše tsebo le bokgoni bja gagwe bja bokgabo.
-
Bokgabo bja Mmakgabo bo ile bja bontšhwa ka Yuropa, Engelane le Amerika.
11
Bokgabo bja Mmakgabo bja go penta le go dithalwa bo hwetšagala mafelong a go lota tša kgale le meagong ya tša bokgabo lefaseng ka bophara.
-
Mmakgabo o a hlomphega ebile ke mokgabiši wa go ba le khuetšo.
-
Mmakgabo o ile a fiwa sefoka sa Presidential Order of Ikhamanga ka 2004 ka lebaka la tema yeo a e kgathago ka bokgabo le mešomo ya diatla.
12
Mmakgabo o laeditše gore go bonolo go ba se o nyakago go ba sona.
-
Go theeletša le go tšea maele a koko wa gagwe go mo thušitše gore a atlege.
-
Mmakgabo o rile: “Koko yo a phetšego go fihla mengwaga ye 115, o nthutile dilo ka moka tšeo ke di tsebago.”
13

Dipotšišo


  1. Na Koko wa Mmakgabo o mo rutile eng?
  2. Na Mmakgabo o thomile bjang go penta?
  3. Ke ka lebaka la eng o nagana gore Mmakgabo o atlegile bokgabong bja gagwe?
  4. Ke eng seo o se ratago ka Mmakgabo Sebidi?
  5. Thala goba o pente seswantšho sa selo goba motho yo bohlokwa go wena.
14


Puku ye e hlamilwe le go ngwalwa ka polelo ya Setswana, bjalo ka karolo ya porojeke ya Zenex Ulwazi Lwethu ya 2021.
15
Your attribution should include the following:
Title: Mmakgabo Helen Sebidi le lefase la bokgabo
Author/s: Refilwe Ramagoshi
Translator/s: Connie Makgabo
Illustrator/s: Vusi Malindi
Assurer/s: Dikeledi Queen Shai
Language: Sepedi

© Zenex Foundation - Saide 2024

CC BY includes the following elements:
 BY   – Credit must be given to the creator