Document

Siku ra Ntshunxeko

Connie Makgabo

Sibusiso Khumalo

——

EAfrika-Dzonga, Siku ra Ntshunxeko i siku ro wisa hi siku ra27 Dzivamisoko.

Lexi i xitori xa Siku ra Ntshunxeko.

U ta hlaya hi matimu, na hilaha siku leri ri nga ra nkoka hakona.

Hi 1994, Afrika-Dzonga ri kumile ntshunxeko hi siku ra27 Dzivamisoko.

A ku ri ro sungula ku va Vantima va vhota eka nhlawulo eAfrika-Dzonga.

Hi tlangele ku hela ka xihlawuhlawu, na ku sungula ka xidemokirasi.

Xidemokirasi i maendlelo lawa mani na mani a nga vhotaka loko a kurile ku ringanela.

Vanhu va vhota eka nhlawulo ku hlawula varhangeri va vona na mfumo.

Hi nkarhi wa xihlawuhlawu, mfumo wa Afrika-Dzonga a wu nga pfumeleri Vantima ku vhota.

Valweri vo tala va ntshunxeko va lwile na mfumo wa xihlawuhlawu.

Nelson Mandela hi yena a nga mulweri wa ntshunxeko loyi a nga duma. U lwerile timfanelo to ringana eka Maafrika-Dzonga hinkwawo.

Mfumo wa xihlawuhlawu wu n’wi khotsile ku ringana 27 wa malembe hikwalaho ka ku lwela xidemokirasi.

Hi siku ra 27 Dzivamisoko 1994, Maafrika-Dzonga ya sungurile ku fola tilayini eka switichi swa ku vhota etikweni hinkwaro.

Switichi swa ku vhota i ndhawu leyi u yaka ku ya vhota eka yona.

Loko hi vhota, hi hlawula vanhu lava lavaka ku fambisa mfumo wa hina.

Un’wana na un’wana a tsakile ku vhota eAfrika-Dzonga eka nhlawulo wo sungula.

Tilayini a ti sungula ku leha, ti leha swinene. Dyambu na rona ri hisa ku hisa.

Kambe hinkwavo a va tsakile hikuva va titwa va tshunxekile.

Nelson Mandela u tsundzukile siku leri ro saseka hi ntsako.

A nga koti ku rivala tilayini to leha ta vanhu lava a va fola eswitarateni.

A tsundzuka vanhu vo tala lava a va yimele ku vhota eka nhlawulo wo sungula wa mani na mani.

Mianakanyo leyi a yi tshama yi ri kona enhlokweni yakwe.

I siku leri Maafrika-Dzonga lava nga le henhla ka 18 wa malembe a va vhota.

Etikweni hinkwaro, hi yimerile hi ku tiyisela ku nghena eka switichi swo vhota.

Hi forile tilayini ku kala ku va vusiku, ku fikela loko hinkwerhu etilayinini hi vhotile.

Kutani, switichi swa ku vhota swi pfarile. Ku va nkarhi wa ku hlaya tivhoti.

A ku ri nkarhi wa ku tiva leswaku vanhu va lava mani ku ri a fuma Afrika-Dzonga.

Kwalomu ka 20 wa mamiliyoni ya vanhu hi siku ra 27 Dzivamisoko va vhotile. Hi vhoterile mfumo lowuntshwa.

Vandla ra African National Congress a ku ri rona ri nga kuma tivhoti to tala.

ANC ri hlurile eka nhlawulo wo sungula wa xidemokirasi hi nhlayo ya le henhla!

Nelson Mandela a a ri murhangeri wa ANC. Hi yena a nga va phuresidente yo sungula ya xidemokirasi eAfrika-Dzonga.

Mfumo lowuntshwa wu endlile siku ra 27 Dzivamisoko ku va siku ro wisa leswaku Maafrika-Dzonga ma tlangela siku leri lembe na lambe.

Hi tlangela xidemokirasi na milawu leyintshwa.

Hi tlangela ku hlangana eswitediyamu eka mitlangu yo hlawuleka.

Hi tlangela hi vuyimbeleri, swiphato na mimbulavulo.

Hi Siku ra Ntshunxeko, hi xixima valweri va ntshunxeko.

Hi tlangela ku hela ka xihlawuhlawu.

Hi tlangela ku ri mani na mani u na mfanelo ya ku vhota.

Hi tshembisa ku tiyisisa leswaku hinkwerhu ha ringana naswona hi tshunxekile. Sweswo i xidemokirasi!

Mihlawulo eAfrika-Dzonga yi lulamisiwa hi Khomixini ya ku Hlawula yo Tiyimela (IEC).

Nhlangano lowu wu tiyisisa leswaku mihlawulo yi va yi “tshunxekile na ku lulama.” Xana u ehleketa ku ri leswi swi vula yini?

Kuma swotala hi Khomixini ya ku Hlawula yo Tiyimela. (U nga hlaya swo tala eka webusayiti ya vona.)

——Swivutiso

Xana ku humelele yini hi siku ra 27 Dzivamisoko 1994 eAfrika-Dzonga?
I mani a nga vhotaka eka xidemokirasi?
Hikwalaho ka yini siku ra 27 Dzivamisoko ku ri siku ro wisa?
I ncini xidemokirasi?
I mani phuresidente wo sungula wa xidemokirasi eAfrika-Dzonga?

——Tibuku leti nga eka nongokoko lowu

Siku ra Mbuyelelano
Siku ra Ntshunxeko
Siku ra Ndzhaka
Siku ra Timfanelo ta Ximunhu
Siku ra Timfanelo ta Vavasati
Siku ra Vatirhi
Siku ra Vantshwa

——

Xitori lexi xi endliwile na ku tsariwa hi Xisuthu xa N’walungu, tanihi xiphemu xa phurojeke ya switirhisiwa swo hlaya swa Zenex Ulwazi Lwethu hi 2020.

Your attribution should include the following:
Title: Siku ra Ntshunxeko
Author/s: Connie Makgabo
Translator/s: Hlongwani Hlongwani
Illustrator/s: Sibusiso Khumalo
Assurer/s: Arnold Mushwana, Bongani Maluleke
Language: Xitsonga

© Zenex Foundation - Saide 2024

CC BY includes the following elements:
BY

– Credit must be given to the creator