Bananaaje Maamiyo Debbo
Ursula Nafula
Catherine Groenewald

Kowgol maamiyo debbo no beeginii-ngol heewu mbayeeri, gawri e roogo. Ammaa ko ɓuri beegiinaade woni bananaaje ɗen. Baa ko tawa imo woodi taaniraaɓe sanne, nder cuccukka, miɗo anndi ko min o ɓuri haasaade e makko. Ndegooɗom imo gansitoo kam nder ɓaade makko. Imo senndida he am ndabarewoy makka cuuɗiikoy. Ammaa imo woodi go'otel ngel o suuɗi: nokkuure to o muginta bananaaje ɗen.

1

Nyannde gooɗom, nji'u- mi kilaal mawngal goodungal huɗo no resii ley naange dammbugal ɓaade maamiyo debbo. Ko ƴamumoo-mi ko ngal heedani, dow nootannde, o wi'i kam "kilaal am sirri non." Hadde kilaal ngal, kaakooli bananaahi no cankitii ɗon, ɗi maamiyo debbo iirtata wakkati yahde wakkati. Miɗo tawaa nder kumpa. Ɗume kaakooli ɗii nafirta maamiyo debbo? Ƴamu-mi. Ammaa dow nootannde, o wi'i kam: "Kaakooli am ɗi sirri non."

2

Iɗum wawnii daarol maamiyo debbo, bananaaje ɗen, kaakooli bananaahi ɗin e kilaal mawngal tawraangal huɗo ngal. Ammaa maamiyo debbo lili kam ta inna faa mi tewtowa guɗɗum. "Maama, se welii ma accu mi daara ko ngonu-ɗaa aɗa siryo" "Uka debbo oo, accu tiiɗal nyiindaaku, waɗu ko ƴamumaa-mi" o sattini. Ndilu-mi jomkay miɗo dagga.

3

Ko ngartu-mi, tawumi maama no jooɗii yaasn, ammaa nii kilaal ngal e bananaaje ɗen fuu ngalaa ɗon. "Maama, toye kilaal ngal, toye bananaaje ɗen, e toye woni" Ammaa dow nootannde, o wi'i kam: "Ikoy tawaa nder nokkuure am sirri." Ɗum metti kam sanne.

4

Balɗe ɗiɗi gaɗa nden en, maama lili kam nder suudu muuɗum mi tefanowa mo tuugordu makko. Gilla maɓɓitinnoo-mi dammbugal ngal, uurngol bananaaje ɓennduɗe jaɓɓitii kam. Kilaal sirri mawngal ngal maama no tawaa hakkunde suudu. Ingal suuɗaa faa no wooɗi ley wudere hiinde gom. Ɓantu-mi nde nden uurnii-mi uurngol belngol sanne ngool.

5

Sawto daande maama juwi kam nde o noddunoo, "ɗume ngonu-ɗaa aɗa waɗa? Waɗu law ngaddanaa kam tuugordu am" Nden karii-mi ngadu-mi tuugordu makko. Maama ƴami. "Ɗume waɗi ko aɗa moosa?" Ƴamol makko ngol faamini kam ko nder mooso ngonu-mi, miɗo miijoo ji'tol nokkuure makko sirri.

6

Jaangoore muudum ko maama wari juuraade inna, karii-mi naatoy-mi suudu makko faa mi daara bananaaje ɗen kadenndan. Keewɗe nder majje ɓinndii sanne. Kooƴu-mi wo'otere nder majje cuuɗu-mi nde ley robbuure am. Gaɗa mi hippie kilaal ngal, njah-mi gaɗa ɓaade faa mi nyaama nde law law. Kayre woni bananaare ɓurunde welde nde mi meeɗaay hano muuɗum baa nde wo'otere.

7

Jaangoore muuɗum, wakkati maama tawanoo nder koowgol imo teɓta li'orkoy, molii-mi naatu-mi nder suudu makko faa mi daara bananaaje ɗen. Ɗe fuu ɗe mboɗɗaa ɓenndididde. Mi waawaay haɗude ho'ore am, tan kooƴu-mi bananaaje nay gooɗom. Nde ngonunoo-mi miɗo dilla dow kolli koyɗe am, foondaade dammbugal ngal, nden nanu-mi maama ɗojji yaasin. Wakkati muuɗum daa cuuɗu-mi bananaaje ɗen ley robbuure am, fadde am ƴuurude yeeso makko, mi toowta.

8

Jahngoore muuɗum woni nyallaande luumo. Maama fini gilla hejjere. Roogo e bananaaje ɓennduɗe kam o soonnannoo nder luumo. Nyannde muuɗum mi haraaki juurowaade mo. Ammaa mi hisataa mo fufuu.

9

Laasara muuɗum daa, inna am, abba am e maama noddi kam. Miɗo anndi ngam ɗume non. Jemma on daa ko pukkoyii mi, miɗo anndani ko mi yeeƴataako mi wujja kaden, walaa to maama am, halaa to saarooɓe am, walaa to woɓɓe duu.

10
You are free to download, copy, translate or adapt this story and use the illustrations as long as you attribute in the following way:
Bananaaje Maamiyo Debbo
Author - Ursula Nafula
Translation - Plan Niger - Projet NECS - Usaid
Illustration - Catherine Groenewald
Language - Fulfulde
Level - Read aloud